บทบาทนักโภชนาการในการดูแลผู้ป่วยติดเตียง

เราจะพบว่าในผู้ป่วยติดเตียงนั้น คือกลุ่มคนผู้ที่ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ หรือ เคลื่อนไหวร่างกายได้น้อยมาก อันเนื่องมาจากโรคภัย หรือ ภาวะแทรกซ้อนต่างๆ เช่น โรคหลอดเลือดสมอง โรคพาร์กินสัน การบาดเจ็บจากอุบัติเหตุ หรือ ความเสื่อมถอยตามอายุ ในการดูแลผู้ป่วยกลุ่มนี้ "โภชนาการ" มีบทบาทสำคัญอย่างยิ่ง เพราะโภชนาการที่ดีไม่เพียงช่วยฟื้นฟูร่างกาย แต่ยังลดความเสี่ยงของโรคแทรกซ้อน เช่น แผลกดทับ ท้องผูก การติดเชื้อ และ ภาวะขาดสารอาหารได้อย่างดี ซึ่งนักโภชนาการ หรือ ผู้เชี่ยวชาญด้านอาหาร และ โภชนาการจึงเข้ามามีบทบาทอย่างมากในการวางแผน จัดการ และ ประเมินผลการให้สารอาหารแก่ผู้ป่วยติดเตียงอย่างเหมาะสม และ ตรงจุด ดังนั้นในบทความนี้เราจะมาอธิบายถึงบทบาทของนักโภชนาการในการดูแลผู้ป่วยติดเตียงว่ามีความสำคัญอย่างไร

ความสำคัญของโภชนาการในการดูแลผู้ป่วยติดเตียง

1. ผลกระทบจากภาวะขาดสารอาหาร
   ในการดูแลผู้ป่วยติดเตียงนั้นมักจะพบว่ามีภาวะเบื่ออาหาร เคี้ยว หรือ กลืนลำบาก การเผาผลาญลดลง แต่ในขณะเดียวกันร่างกายยังคงต้องการสารอาหารเพื่อการซ่อมแซมเซลล์ ฟื้นฟูเนื้อเยื่อ และ เสริมภูมิคุ้มกันต่างๆ หากได้รับสารอาหารไม่เพียงพออาจเกิดภาวะต่างๆ เช่น แผลกดทับหายช้า, ภูมิคุ้มกันต่ำ ติดเชื้อง่าย,กล้ามเนื้อฝ่อลีบ และ ภาวะทุพโภชนาการ
   
   
2. โภชนาการเพื่อส่งเสริมการฟื้นตัว
   ในการวางแผนในการดูแลผู้ป่วยติดเตียงต้องมีการจัดการอาหารที่เหมาะสม ซึ่งจะช่วยเร่งการฟื้นตัวของผู้ป่วยได้เป็นอย่างดี เช่น โปรตีนช่วยซ่อมแซมเซลล์ และ เนื้อเยื่อ , วิตามิน C, A, E ช่วยสมานแผล, สังกะสี และ ธาตุเหล็กช่วยเพิ่มภูมิคุ้มกันต่างๆ 

หน้าที่หลักของนักโภชนาการในการดูแลผู้ป่วยติดเตียง

1. การประเมินภาวะโภชนาการ
   สำหรับนักโภชนาการในการดูแลผู้ป่วยติดเตียงนั้นจะทำการประเมินสุขภาพ และ ภาวะโภชนาการของผู้ป่วยติดเตียงโดยพิจารณาจาก น้ำหนัก ส่วนสูง BMI ,ดัชนีมวลกล้ามเนื้อ,ความสามารถในการกิน เคี้ยว กลืน ,โรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดันและ พฤติกรรมการกินเดิมของผู้ป่วยเพื่อประเมินสภาวะโดยรวม
   
   
2. การวางแผนอาหารเฉพาะบุคคล
   ในผู้ป่วยติดเตียงแต่ละคนนั้นจะมีภาวะที่ต่างกัน ซึ่งนักโภชนาการจึงต้องออกแบบเมนูเฉพาะบุคคลให้เหมาะสม อีกทั้งควรคำนวณพลังงานที่เหมาะสมให้กับผู้ป่วยแต่ละคน รวมถึงต้องปรับสัดส่วนคาร์โบไฮเดรต ไขมัน โปรตีน ให้เข้ากับผู้ป่วย และ เลือกชนิดอาหารที่เหมาะกับการกลืน และ ย่อยง่ายอีกด้วย
   
   
3. การให้คำแนะนำ และ อบรมญาติ หรือ ผู้ดูแล
   นักโภชนาการจะมีหน้าที่อบรมผู้ดูแลผู้ป่วยติดเตียงในเรื่องต่าง ๆ เช่น สอนวิธีป้อนอาหารให้ถูกต้องแก่ผู้ดูแล, วิธีสังเกตอาการเบื่ออาหาร หรือ ท้องผูกของผู้ป่วย, สอนเทคนิคการบด หรือ ต้มอาหารและ สอนวิธีให้สารอาหารทางสายให้อาหารด้วย

รูปแบบการให้สารอาหารในการดูแลผู้ป่วยติดเตียง

1. การกินทางปาก (Oral Feeding)
   ในภาวะที่ผู้ป่วยที่ยังสามารถกลืนได้ปกตินั้น อาจสามารถได้รับอาหารทางปากในรูปแบบต่างๆได้ เช่นอาหารอ่อน ย่อยง่าย เช่น ข้าวต้ม โจ๊ก อีกทั้ง อาหารบดละเอียด หรือ อาหารปั่น และ ควรให้อาหารเสริมที่มีพลังงานสูง (Supplement) ผสมไปด้วย
   
   
2. การให้อาหารทางสาย (Tube Feeding)
   กรณีที่ผู้ดูแลผู้ป่วยติดเตียงประเมินแล้วว่าผู้ป่วยไม่สามารถกลืนอาหารได้ นักโภชนาการจะต้องวางแผนการให้อาหารผ่าน สายยางทางจมูก (NG Tube) – ชั่วคราว หรือ อาจจะต้องใช้สายให้อาหารผ่านหน้าท้อง (PEG) – สำหรับระยะยาว โดยต้องคำนวณปริมาณพลังงานที่เหมาะสม และ เลือกสูตรอาหารให้เหมาะกับผู้ป่วยแต่ละคน เช่น สูตรพลังงานสูง สูตรสำหรับเบาหวาน หรือ สูตรโปรตีนสูง เป็นต้น
   
   
3. การให้อาหารทางหลอดเลือด (TPN)
   ในกรณีที่ระบบทางเดินอาหารของผู้ป่วยติดเตียงไม่สามารถทำงานได้เลย นักโภชนาการร่วมกับทีมแพทย์จะต้องวางแผนให้อาหารทางหลอดเลือดแทน ซึ่งมีความซับซ้อน และ ต้องควบคุมอย่างเข้มงวดจากผู้เชี่ยวชาญ

การป้องกัน และ จัดการภาวะแทรกซ้อนจากโภชนาการสำหรับการดูแลผู้ป่วยติดเตียง

1. การป้องกันแผลกดทับ
   การได้รับโปรตีนไม่เพียงพอในผู้ป่วยติดเตียงเป็นปัจจัยสำคัญที่จะทำให้เกิดแผลกดทับ ซึ่งนักโภชนาการจึงต้องวางแผนการเตรียมอาหารที่มีโปรตีนคุณภาพสูง เช่น ไข่ เนื้อปลา และ วิตามิน A, C, E และ Zinc เพื่อลดภาวะที่อาจจะเกิดขึ้น
   
   
2. การจัดการภาวะท้องผูก
   ในการดูแลผู้ป่วยติดเตียงที่เคลื่อนไหวได้น้อย ทำให้เสี่ยงต่ออาการท้องผูก ควรเสริมด้วยใยอาหารจากผัก และ ผลไม้ ,ดื่มน้ำให้เพียงพอ และ ควรปรับเมนูให้มีความหลากหลายมากขึ้น
   
   
3. การควบคุมระดับน้ำตาล และ ไขมัน
   ในภาวะผู้ป่วยเบาหวาน หรือ โรคหัวใจ นักโภชนาการต้องเลือกอาหารที่ไม่หวานจัด อีกทั้งต้องใช้น้ำมันที่ดี เช่น น้ำมันรำข้าว และ หลีกเลี่ยงไขมันอิ่มตัว และ คอเลสเตอรอลสูงด้วย

จากที่กล่าวมาทั้งหมดจะเห็นถึงบทบาทของนักโภชนาการในการดูแลผู้ป่วยติดเตียง ซึ่งถือว่ามีความสำคัญอย่างยิ่ง ไม่เพียงแค่ช่วยลดภาวะแทรกซ้อน แล้วแต่ยังสามารถยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยได้อย่างมีนัยสำคัญ ตั้งแต่การประเมินภาวะโภชนาการ วางแผนอาหารเฉพาะบุคคล ไปจนถึงการร่วมมือกับทีมสหวิชาชีพเพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการดูแลแบบองค์รวม ซึ่งการใส่ใจในโภชนาการไม่ใช่แค่เรื่องอาหาร แต่เป็นการคืนคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุดให้กับผู้ป่วยที่ต้องพึ่งพาผู้อื่นตลอดเวลาอีกด้วย

ดังนั้นหากต้องการผู้ดูแล และ สถานที่ที่สามารถดูแลคนที่คุณรักได้อย่างดีนั้นเราขอแนะนำ Aplusnursinghome   ซึ่งเป็นศูนย์ดูแลผู้ป่วยติดเตียงที่มีบริการครบครันทั้งด้านผู้ป่วยติดเตียง และ ผู้สูงอายุโดยเฉพาะ อีกทั้งผู้สูงอายุจะได้รับการดูแลจากผู้มากประสบการณ์ มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการกายภาพบำบัด ร่างกาย และ จิตใจของผู้ป่วยเป็นอย่างดี มีกิจกรรมมากมาย มีอาหารสำหรับผู้ป่วยติดเตียงที่เหมาะสม มีสิ่งอำนวยความสะดวกอย่างครบครัน เพื่อให้ผู้ป่วยนั้นได้พักฟื้นได้รับการดูแลทั้งด้านร่างกาย และ จิตใจให้เบิกบาน แล้วยังสามารถดูแลคนที่คุณรักด้วยมาตรฐาน ตลอด 24 ชม ทั้งยังมีบุคลากรบริการดูแลผู้ป่วย และ ผู้สูงอายุ โดยทีมแพทย์ผู้ชำนาญการ และ ทีมพยาบาลวิชาชีพ ให้ผู้เข้ารับบริการมีสุขภาพที่ดีทั้งด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ และ สังคมอย่างแน่นอน

สนใจดูรายละเอียด และขอคำปรึกษาเกี่ยวกับการดูแลผู้สูงอายุ ติดต่อ เอพลัส เนอร์สซิ่งโฮม
โทร : 092-656-5650
Line : @aplusnursinghome
อีเมล : aplusnursinghome@gmail.com