ผลกระทบของภาวะขาดสารอาหารในผู้ป่วยติดเตียง และ วิธีป้องกัน

เราจะทราบกันว่าภาวะขาดสารอาหารในผู้ป่วยติดเตียงนั้นเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในผู้ป่วยที่ไม่สามารถเคลื่อนไหว หรือ ดูแลตนเองได้อย่างเต็มที่ การขาดสารอาหารไม่เพียงแต่ส่งผลต่อสุขภาพโดยตรง แต่ยังส่งผลให้ร่างกายเสื่อมถอย การฟื้นตัวล่าช้า และ เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ด้วยเช่นกัน โดยการดูแลอาหารผู้ป่วยติดเตียงจึงเป็นหัวใจสำคัญของการดูแลผู้ป่วยติดเตียงอย่างมีประสิทธิภาพ ดังนั้นในบทความนี้เราจะมาเจาะลึกถึงผลกระทบของภาวะขาดสารอาหารในผู้ป่วยติดเตียง พร้อมแนวทางป้องกันอย่างเป็นระบบ เพื่อให้ผู้ดูแลสามารถจัดการได้อย่างเหมาะสม

ความเข้าใจเบื้องต้นเกี่ยวกับภาวะขาดสารอาหารผู้ป่วยติดเตียง

ก่อนอื่นต้องเข้าใจก่อนว่าภาวะขาดสารอาหาร คืออะไร? โดยภาวะขาดสารอาหาร (Malnutrition) คือภาวะที่ร่างกายได้รับพลังงาน หรือ สารอาหารไม่เพียงพอ ซึ่งอาจเกิดจากการได้รับอาหารไม่ครบหมู่ ไม่เพียงพอ หรือ ดูดซึมอาหารได้ไม่ดี

โดยปัจจัยเสี่ยงในการขาดสารอาหารผู้ป่วยติดเตียง นั้นในผู้ป่วยติดเตียงมักมีความเสี่ยงสูงในการขาดสารอาหาร เนื่องจาก การรับประทานอาหารได้น้อย , ระบบย่อยอาหารทำงานได้ไม่เต็มที่ , ไม่สามารถขยับตัวเพื่อช่วยกระตุ้นการย่อย และ การเผาผลาญได้ดี และ การมีโรคเรื้อรังร่วม เช่น เบาหวาน มะเร็ง เป็นต้น

ผลกระทบของภาวะขาดสารอาหารผู้ป่วยติดเตียง

1. ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ
   ในผู้ป่วยติดเตียงที่ขาดสารอาหารนั้นมักมีโอกาสติดเชื้อได้ง่าย เนื่องจากร่างกายไม่สามารถสร้างภูมิคุ้มกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ
   
   
2. แผลกดทับเกิดง่าย และ หายช้า
   ในอาหารผู้ป่วยติดเตียงที่มีการขาดโปรตีน และ วิตามินส่งผลให้ร่างกายซ่อมแซมเซลล์ได้ช้าลง อีกทั้งยังเพิ่มความเสี่ยงของแผลกดทับได้
   
   
3. กล้ามเนื้อลีบ และ ขาดความสามารถในการเคลื่อนไหว
   เมื่อร่างกายได้รับโปรตีนไม่เพียงพอจากอาหารผู้ป่วยติดเตียง จะทำให้มวลกล้ามเนื้อจะลดลงอย่างรวดเร็ว ทำให้ผู้ป่วยอ่อนแรงมากขึ้น
   
   
4. ระบบประสาท และ จิตใจเสื่อมถอย
   การขาดสารอาหารผู้ป่วยติดเตียงบางชนิด เช่น วิตามินบี หรือ โอเมก้า-3 อาจส่งผลให้เกิดอาการสับสน ซึมเศร้า หรือ ภาวะสมองเสื่อมในผู้ป่วยติดเตียงได้
   
   
5. เพิ่มความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อน
   หากผู้ป่วยได้รับอาหารผู้ป่วยติดเตียงที่มีสารอาหารไม่เพียงพออาจจะเกิดภาวะต่างๆตามมาเช่น ปอดบวม แผลติดเชื้อ ท้องผูกรุนแรง ระบบไหลเวียนโลหิตล้มเหลว ฯลฯ
   
   

วิธีประเมิน และ ตรวจคัดกรองภาวะขาดสารอาหารผู้ป่วยติดเตียง

1. ประเมินจากน้ำหนัก และ ดัชนีมวลกาย (BMI)
   ในการจัดอาหารผู้ป่วยติดเตียงควรมีการประเมินน้ำหนัก และ BMI ต่างๆของผู้ป่วยหากมีน้ำหนักที่ลดลงผิดปกติ หรือ มี BMI ต่ำกว่า 18.5 ควรจัดอาหารผู้ป่วยติดเตียงให้มีความเหมาะสม
   
   
2. ประเมินจากพฤติกรรมการกินอาหาร
   ผู้ดูแลควรดูว่าผู้ป่วยได้รับประทานอาหารได้เพียงพอ หรือ ไม่ มีอาหารตกค้าง หรือ สำลัก หรือ ไม่ เพื่อสามารถประเมินอาหารผู้ป่วยติดเตียงที่ได้รับได้
   
   
3. ตรวจร่างกายโดยแพทย์
   หากผู้ป่วยติดเตียงมีภาวะ เช่น ผิวซีด ผิวแห้ง กล้ามเนื้อฝ่อ หรือ มีอาการบวมจากภาวะขาดโปรตีนควรมีการจัดอาหารผู้ป่วยติดเตียงให้เหมาะสม และ จัดผู้ดูแลที่มีความชำนาญคอยดูแลตลอด
   
   
4. ตรวจทางห้องปฏิบัติการ
   ควรหมั่นตรวจระดับอัลบูมิน โปรตีนรวม วิตามิน และ แร่ธาตุต่าง ๆ ในผู้ป่วยติดเตียงว่าได้รับสารอาหารที่เหมาะสม หรือ ไม่

วิธีป้องกันภาวะขาดสารอาหารในผู้ป่วยติดเตียง

1. วางแผนโภชนาการร่วมกับนักโภชนาการ
   ในการจัดอาหารผู้ป่วยติดเตียงควรให้ผู้เชี่ยวชาญด้านโภชนาการช่วยคำนวณพลังงาน และ สารอาหารที่เหมาะสมกับสภาพร่างกาย และ โรคประจำตัวของผู้ป่วย
   
   
2. เลือกอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง
   ในอาหารผู้ป่วยติดเตียงควรมีการคำนวนค่าโภชนาที่เหมาะสม เช่น อาหารเสริมสูตรครบถ้วน (Complete Formula), อาหารปั่นละเอียดที่มีโปรตีนสูง, ซุปผักบด หรือ สมูทตี้โปรตีน เป็นต้น
   
3. จัดตารางอาหารให้เหมาะสม
   ผู้ดูแลควรจัดอาหารผู้ป่วยติดเตียง โดยแบ่งมื้ออาหารให้ถี่ขึ้น เช่น 5-6 มื้อต่อวัน เพื่อให้ผู้ป่วยได้รับพลังงานเพียงพอแม้จะทานได้ทีละน้อยๆก็ตาม
   
   
4. ตรวจสุขภาพช่องปาก และ การกลืน
   หากผู้ป่วยติดเตียงนั้นมีปัญหาด้านการเคี้ยว หรือ กลืน ควรปรับอาหารผู้ป่วยติดเตียงให้เหมาะสม เช่น ใช้อาหารบด หรือ อาหารเหลว เป็นต้น
   
   
5. ส่งเสริมการเคลื่อนไหว และ กายภาพบำบัด
   การเคลื่อนไหวต่างๆจะช่วยกระตุ้นระบบเผาผลาญอาหาร และ เพิ่มความอยากอาหาร ในผู้ป่วยติดเตียงจึงควรมีการกายภาพบำบัดอยู่เป็นประจำ

จากที่กล่าวมาทั้งหมดจะพบว่าภาวะขาดสารอาหารในผู้ป่วยติดเตียงเป็นภาวะที่ต้องให้ความสำคัญอย่างมาก เพราะส่งผลโดยตรงต่อสุขภาพ และ คุณภาพชีวิตโดยตรง ซึ่งการป้องกันไม่เพียงแต่ช่วยลดภาวะแทรกซ้อน แต่ยังช่วยฟื้นฟูร่างกายให้มีโอกาสหาย หรือ ฟื้นตัวได้ดีกว่าเดิม โดยการดูแลที่ดีต้องอาศัยความร่วมมือของหลายฝ่าย และ การวางแผนอาหารผู้ป่วยติดเตียงอย่างรอบคอบ ซึ่งคือ หัวใจสำคัญของความสำเร็จในการดูแลผู้ป่วยติดเตียงอย่างมาก แต่หากขาดความเข้าใจ หรือ ไม่มีเวลามากพอในการดูแลผู้ป่วยติดเตียงเราขอแนะนำ Aplusnursinghome ซึ่งเป็นศูนย์ดูแลผู้ป่วยติดเตียงที่มีบริการครบครันทั้งด้านผู้ป่วยติดเตียง และ ผู้สูงอายุโดยเฉพาะ อีกทั้งผู้สูงอายุจะได้รับการดูแลจากผู้มากประสบการณ์ มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการกายภาพบำบัด ร่างกาย และ จิตใจของผู้ป่วยเป็นอย่างดี มีกิจกรรมมากมาย มีอาหารผู้ป่วยติดเตียงที่เหมาะสม มีสิ่งอำนวยความสะดวกอย่างครบครัน เพื่อให้ผู้ป่วยติดเตียงนั้นได้พักฟื้นได้รับการดูแลทั้งด้านร่างกาย และ จิตใจให้เบิกบาน แล้วยังสามารถดูแลคนที่คุณรักด้วยมาตรฐาน ตลอด 24 ชม ทั้งยังมีบุคลากรบริการดูแลผู้ป่วย และ ผู้สูงอายุ โดยทีมแพทย์ผู้ชำนาญการ และ ทีมพยาบาลวิชาชีพ ให้ผู้เข้ารับบริการมีสุขภาพที่ดีทั้งด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ และ สังคมอย่างแน่นอน

สนใจดูรายละเอียด และขอคำปรึกษาเกี่ยวกับการดูแลผู้สูงอายุ ติดต่อ เอพลัส เนอร์สซิ่งโฮม
โทร : 092-656-5650
Line : @aplusnursinghome
อีเมล : aplusnursinghome@gmail.com